Bảo Tồn Ngôi Nhà Dài Ê Đê Ở Bảo Tàng Dân Tộc Học, Công Phu Gìn Giữ Nhà Dài Êđê Tại Hà Nội
Bạn đang xem: Nhà dài ê đê ở bảo tàng dân tộc học
Chuyện tính từ lúc nhà dài
Bảo tàng dân tộc bản địa học nước ta (DTHVN) được xem là điểm hứa văn hóa rực rỡ ở Hà Nội. Kho lưu trữ bảo tàng rộng 3,27ha, có nhiều công trình kiến trúc mới mẻ và lạ mắt và được ví như một bức tranh thu bé dại về đồng bào 54 dân tộc bản địa tại vn với các hiện đồ được trưng bày như trang sức, y phục, vũ khí, tôn giáo, nhạc cụ, tín ngưỡng…
Một giữa những khu thu hút du khách ở kho lưu trữ bảo tàng DTHVN sẽ là khu trưng bày ko kể trời cùng với 10 dự án công trình kiến trúc dân gian việt nam bao gồm: khuôn viên nhà người Chăm, nhà tín đồ Việt, bên rông Bana, nhà dài Ê đê, nhà mồ Giarai, bên mồ Cơ tu, đơn vị sàn Tày, công ty nửa sàn nửa trệt người Dao, nhà bết Mông, công ty trình tường của người Hà Nhì. Từng ngôi nhà đều phải sở hữu lai lịch và đời sống của riêng rẽ nó.
Ngôi nhà lâu năm Ê đê được dựng lại tại bảo tàng DTHVN năm 2000 trên cơ sở nhà của gia đình bà H’Đách Êban (người Ê đê Kpạ) có tác dụng năm 1967 ngơi nghỉ buôn Ky, thành phố Buôn Ma Thuột, thức giấc Đắk Lắk. Nơi ở dài 42,5m, sàn cao 1,1m với rộng 6m. Trên Bảo tàng, ngôi nhà vẫn giữ lại được hướng phía bắc - phái nam theo tập quán truyền thống cổ truyền Ê đê. Đầu nhà quay về phía bắc, tất cả cửa chính và là cửa ngõ đón khách, thông ra sàn rộng, còn đầu hồi phía nam, cuối nhà, dành cho sinh hoạt gia đình.
Đây là bên của gia đình giàu sang và nắm lực, đề nghị có những cột với xà kích cỡ lớn, với tương đối nhiều mô-típ chạm trổ trang trí ước kỳ; bậc thang ở đầu nhà trước đó to với đẹp, tín đồ nhà biểu lộ rộng tới rộng 1m, được tạc xuất phát từ một khối độc mộc. Trong thôn hội Ê đê truyền thống, căn nhà dài là nơi cư trú của một đại gia đình mẫu hệ; gia đình càng đông thì công ty càng dài, xưa kia đã từng có đa số nhà dài xấp xỉ 200m. Đến trong thời hạn 70 của cầm kỷ trăng tròn vẫn thấy nhiều ngôi nhà lâu năm 50-60m.
Từ lúc được kiến tạo đến nay, công trình xây dựng này luôn là hình hình ảnh hấp dẫn du khách khi đến thăm quan Bảo tàng, không chỉ vì đây là kiến trúc xây dựng rất dị của dân tộc Ê đê, ngoài ra bởi dự án công trình này được những chủ thể văn hóa truyền thống ở buôn Ky trực tiếp xây dựng, tu sửa nhiều lần.
Được biết khi hợp tác vào phục dựng nhà dài Ê đê tại kho lưu trữ bảo tàng DTHVN, cho dù đã bao gồm khuôn mẫu là nhà của mái ấm gia đình bà H’Đách Êban sống buôn Ky, nhưng không chính vì vậy mà các chuyên gia văn hóa ko lao tâm khổ tứ. Cùng với vị trí mũi nhọn tiên phong trong câu hỏi xây dựng khu vực trưng bày ngoại trừ trời các công trình kiến trúc dân gian của những dân tộc ở Việt Nam, theo TS. Lưu giữ Hùng, công ty nghiên cứu, nguyên phó giám đốc Bảo tàng DTHVN đây là cả một quá trình đầy khó khăn so với Bảo tàng.
Trong quy trình đó, Bảo tàng dân tộc bản địa học nước ta luôn kiên định 4 cách nhìn cơ bản: tôn trọng những chủ thể văn hóa, khai thác, phát huy vai trò của những chủ thể văn hóa; mỗi ngôi nhà được trưng bày trên Bảo tàng, không phải ngôi nhà phổ biến mà là ngôi nhà nuốm thể, có lịch sử, gồm chủ nhân, có vị trí rõ ràng; mỗi công trình được lựa chọn đem về trưng bày đều được tiến hành bằng chính bạn địa phương khu vực có dự án công trình đó, theo phương pháp, kinh nghiệm, kỹ năng, tập tiệm của bao gồm họ; không chỉ trình làng vỏ con kiến trúc, căn nhà về phương diện vật hóa học mà hướng tới reviews tổng thể cả phần phi trang bị thể, cuộc sống, sinh hoạt thêm với từng ngôi nhà.
Còn theo PGS.TS. Phạm Văn Lợi - Viện vn học và kỹ thuật phát triển, Đại học giang sơn Hà Nội cho biết, vì chưng sự chuyển đổi về ghê tế, thôn hội, hiện nay không gian sinh sống của người Ê đê đã bao gồm nhiều chuyển đổi như: sự thay đổi về loại hình từ công ty sàn nhiều năm xuống đơn vị sàn ngắn; sự biến hóa từ nhà sàn xuống đơn vị đất; sự đổi khác về nguyên liệu hay đồ dụng sinh hoạt trong gia đình; sự đổi khác về ko gian bên trong ngôi nhà…
Do đó, bài toán nghiên cứu, đo vẽ, phục dựng và thay thế những chi tiết của nơi ở dài truyền thống lịch sử tại Bảo tàng cũng rất khó khăn, thách thức, đặc biệt là khó khăn trong tìm kiếm nguồn nguyên liệu xây dựng. Nhưng lại dù vậy, bảo tàng DTHVN vẫn bền chí với những quan niệm bảo tồn, phục dựng các ngôi nhà truyền thống cuội nguồn với quan điểm đề cao vai trò chủ thể văn hóa trong việc bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống tại Bảo tàng.
Từ quan điểm này, ngay lập tức từ khi bắt tay vào phục dựng đầu năm 2000 cũng như trải qua 3 lần tu chỉnh vào những năm 2009, 2019 và vừa mới qua nhất là mon 3/2023, bảo tàng DTHVN vẫn quyết định mời các thế hệ những người dân thợ từ bỏ buôn Ky trực tiếp tiến hành với ý muốn muốn trải qua việc những người dân thợ thẳng tu sửa sẽ trao truyền các tri thức dân gian từ gắng hệ già sang cố hệ trẻ. Đây cũng chính là điểm lạ mắt làm yêu cầu giá trị văn hóa độc đáo của công trình xây dựng nhà dài ngay thân lòng Thủ đô.
Về phần mình hồ hết thợ Ê đê dù lối đi xa xôi, mất 2 ngày một đêm bắt đầu tới nơi, vô cùng vất vả. Tuy thế hễ gồm lời mời từ kho lưu trữ bảo tàng là họ sẵn sàng gác quá trình lên đường vày được góp sức vào sửa sang nhà lâu năm để lan tỏa văn hóa truyền thống người Ê đê đến du khách tham quan hồ hết miền là 1 trong những tự hào. Trong team thợ bạn Ê đê đính bó với kho lưu trữ bảo tàng DTHVN có bạn đã ra thủ đô đến lần thứ bố vì căn nhà dài vị trí đây.
 |
Công đoạn lợp mái cỏ tranh của những người thợ Ê đê. (Ảnh: BTDTHVN) |
 |
| Nhóm 13 thợ tham gia sửa nhà dài Êđê. (Ảnh BTDTHVN) |
Bảo tồn phong cách xây dựng dân tộc cũng là lưu giữ sự trường tồn của văn hóa
Nền văn hóa truyền thống của một dân tộc, một non sông được xâu chuỗi bằng lịch sử văn hóa. Lịch sử dân tộc văn hóa lại được minh chứng thông qua di tích, lễ hội, phong tục, con kiến trúc… và vấn đề bảo tồn những kiến trúc đại diện cho văn hóa truyền thống dân tộc cũng không nằm ko kể nhận thức này.
Trong lần thay thế thứ ba vào thời điểm tháng 3/2023, ông Y Yôc Hmok, Trưởng đoàn, là giữa những người thợ trực tiếp kiến tạo và xuất hiện trong tất cả những lần tu sửa nhà dài, cho biết: “Thường thì căn nhà lợp được 7 mang lại 8 năm là đã yêu cầu thay rồi. Ở buôn Ky, thời xưa nhà nào cũng đun bếp lửa hằng ngày, gồm nhà tất cả đến 5 hoặc 6 bếp, vị mỗi gian là một trong gia đình bé dại và một bếp, khói mỗi ngày giúp đảm bảo an toàn mái nhà tốt và bền hơn. Ngoài tp hà nội thì gồm bốn mùa mưa nắng lại không có khói bếp hằng ngày, phải mái đơn vị sẽ cấp tốc hỏng hơn”.
Cũng theo ông Y Yôč Hmok đó là lần xuống cấp nhất ở trong phòng dài. Sàn nhà, những trụ gỗ đã biết thành mọt ăn nhiều, đặc biệt phần mái nhà đã biết thành hư hỏng, dột nhiều, đề xuất phủ bạt nhằm bảo vệ. Với những người dân Ê đê, phần mái được ví là “linh hồn” của phòng dài, giúp đảm bảo an toàn mưa, nắng cho tất cả ngôi nhà. Bởi vì thế, ngay từ khi bước đi đến Bảo tàng, cả đội thợ đã hợp tác vào sửa phần mái nhà, với những quy trình đầu tiên là có tác dụng sạch, phơi khô cỏ tranh, sẵn sàng dây buộc kèo, rui mè. Từng quy trình tưởng rất solo giản, dẫu vậy kỳ thực lại khôn cùng kỳ công, đòi hỏi người thợ bắt buộc trau chuốt, cẩn trọng và rất là tỉ mỉ.
Được biết trong nhóm thợ sẽ tham gia dựng nhà dài ở đây, vô cùng tiếc không ít người nay dường như không còn, không ít người do tuổi cao cũng đành nuối tiếc nuối bởi vì không thể tham gia lần sửa chữa thay thế thứ ba này. Còn lại, mọi fan kể cả sẽ có quá trình riêng cũng đều tự nguyện xin đk tham gia. Vì nói như trưởng phi hành đoàn Y Yôč Hmok, không chỉ có ông mà lại cả buôn buôn bản Ky thường rất ủng hộ với bí quyết làm của Bảo tàng.
Như vẫn nói trên, ý kiến của bảo tàng DTHVN là mỗi nơi ở được trưng bày trên Bảo tàng, không phải ngôi nhà thông thường mà là ngôi nhà thế thể, bao gồm lịch sử, tất cả chủ nhân, có vị trí rõ ràng; mỗi công trình xây dựng được lựa chọn đem lại trưng bày phần lớn được tiến hành bằng chính người địa phương chỗ có công trình đó, theo phương pháp, ghê nghiệm, kỹ năng, tập tiệm của chủ yếu họ. Bởi vì thế, không những là những người thợ, mà lại khâu lựa chọn nguyên vật tư để xây dựng, thay thế sửa chữa cũng không hề đơn giản.
Được biết, phần căn nhà dài, cũng lợp cỏ tranh khô, nhưng bạn Ê đê không tiến công thành từng tấm phên như sống nhiều dân tộc khác mà lợp từng các một, đầu cội bẻ quặp xuống và được kẹp chặt bởi vì 2 thanh lồ ô phía trên. Để cỏ tranh không trở nên gãy khi bẻ thì các người thợ ngâm cội cỏ tranh vào nội địa từ 3 mang đến 5 phút trước khi mang lên lợp mái. “Trong các quy trình thì sửa mái mất nhiều thời gian và khó khăn nhất. Cỏ tranh đề xuất làm sạch sẽ và giảm bớt, dìm gốc mất không ít thời gian lắm. Bây chừ nhà làm việc buôn làm cho mái tôn không còn rồi, kiếm gỗ và cỏ tranh khó lắm.…” - ông Y Ku Buôn Yă một fan thợ vào nhóm mang đến biết.
Khó khăn lớn nhất mà gần như người tiến hành dự án sửa nhà lâu năm Ê đê chạm chán phải lúc tiến hành thay thế sửa chữa là thiếu hụt nguyên đồ dùng liệu. Những loại gỗ chính để làm nhà nghỉ ngơi Tây Nguyên hiện nay không còn, cần mua mộc khác cầm cố thế. Mái nhà bằng cỏ tranh, riêng phần lợp mái của phòng dài ở bảo tàng tốn khoảng chừng 20 tấn, nhưng hiện tại cỏ tranh ngay cả ở Tây Nguyên cũng rất khó kiếm, không được để lợp nhà. Được biết hết sức may tiếp nối những người thực hiện đã tìm kiếm được những vùng cỏ tranh sống Sơn La, giáp biên cương Việt - Lào. Nhóm dự án công trình đã phải đặt từng hộ gia đình ở đó đi kiếm cỏ tranh và cũng đề nghị mất một thời hạn dài mới có đủ để thay toàn cục mái ngôi nhà...
Ông A Đinh, trưởng team thợ cho thấy trong số 13 fan thợ Tây Nguyên ra tp hà nội sửa khu nhà ở lần này, tất cả cả con, cháu, em của các thợ tay nghề cao cao tuổi. “Chúng tôi ước ao con, cháu shop chúng tôi biết được cách phụ vương ông mình làm ngôi nhà như thế nào. Lúc tự tay làm, chúng bắt đầu hiểu với yêu nơi ở truyền thống của chính bản thân mình hơn”, theo ông A Đinh, “Tiêu chí của công ty chúng tôi là vừa lựa chọn thợ có kỹ năng tay nghề và kinh nghiệm dày dặn, tuy nhiên cũng ưu tiên chọn cả mọi người thay mặt đại diện cho nạm hệ trẻ để học biện pháp làm của người dân có kinh nghiệm. Tre già măng mọc mà, sau này shop chúng tôi già yếu, trẻ tuổi sẽ liên tiếp nối theo sau, tu chỉnh phục dựng để phong cách thiết kế này còn mãi”. Y Blen Buôn Yă sinh năm 1985 là người thợ con trẻ tuổi nhất cho biết: “Tôi thâm nhập để học hỏi cách cải tiến nhà dài, sau đây nối tiếp quá trình của rứa hệ đi trước, để hình ảnh nhà dài đã mãi tồn tại và lan tỏa”.
Sau ngay gần 2 tháng, vấn đề tu sửa nơi ở dài của người Ê Đê trong khuôn viên Bảo tàng dân tộc bản địa học vn đã được hoàn tất. Nhân dịp này, Bảo tàng dân tộc học vn tổ chức buổi giao lưu với những người Ê Đê nhằm mục tiêu tạo thời cơ cho công chúng tò mò trực tiếp về ngôi nhà truyền thống cuội nguồn và những biến đổi bây giờ của dân tộc này, tương tự như những cách nhìn trong việc bảo tồn di sản văn hóa truyền thống của Bảo tàng dân tộc bản địa học Việt Nam.
Xem thêm: Giải Đáp Thắc Mắc: Có Nên Mua Đất Đối Diện Nhà Thờ Có Kiêng Kị Không
Buổi giao lưu tất cả sự góp khía cạnh của 13 tín đồ thợ Ê Đê vẫn trực tiếp thâm nhập vào quá trình tu sửa ngôi nhà dài, cùng những người dân đã có tương đối nhiều năm nghiên cứu và phân tích và gắn bó với căn nhà dài Ê Đê: Ts. Giữ Hùng - đơn vị nghiên cứu, Nguyên phó tổng giám đốc Bảo tàng dân tộc bản địa học Việt Nam; PGs.Ts Phạm Văn Lợi - bên nghiên cứu, Viện vn học và công nghệ phát triển, Đại học giang sơn Hà Nội; Ts. Bùi Ngọc quang đãng - phó tổng giám đốc Phụ trách Bảo tàng dân tộc học Việt Nam.
Buổi giao lưu giúp công chúng hiểu rõ hơn về gần như nét đặc sắc trong đời sống sinh hoạt, phiên bản sắc văn hóa của người Ê Đê, bên cạnh đó là thời cơ cho công chúng mày mò trực tiếp về ngôi nhà truyền thống cuội nguồn và những biến hóa hiện nay.
Theo Bảo tàng dân tộc bản địa học Việt Nam, nơi ở dài Ê Đê đã có phục dựng vào năm 2000 tại Bảo tàng. Để bảo tồn, gìn giữ vĩnh viễn công trình bản vẽ xây dựng dân gian với giúp khách hàng tham quan tiếp tục có thời cơ được khám phá về văn hóa truyền thống của tín đồ Ê Đê, bảo tàng đã tổ chức triển khai cho xã hội người Ê Đê tự Tây Nguyên ra sửa chữa lại ngôi nhà.
Sau ngay gần 2 tháng, team thợ bạn Ê Đê tới từ buôn Ky, phường Thành Nhất, Tp. Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk vẫn hoàn tất một trong những hàng mục, như: Lợp lại mái nhà, có tác dụng lại cửa ngõ sổ, cửa chính, sửa lại sàn, vách, thay sàn mộc và thu xếp lại một vài hiện vật bên phía trong ngôi nhà...
Ts. Lưu giữ Hùng - nhà nghiên cứu, nguyên phó tổng giám đốc Bảo tàng dân tộc bản địa học Việt Nam chia sẻ về những quan điểm bảo tồn, phục dựng nơi ở dài cũng giống như các ngôi nhà truyền thống lâu đời tại Bảo tàng
Là trong số những người trực tiếp gia nhập vào dự án công trình trưng bày nơi ở dài Ê Đê tại Bảo tàng dân tộc học Việt Nam, Ts. Lưu lại Hùng - công ty nghiên cứu, nguyên phó giám đốc Bảo tàng dân tộc học vn cho biết, nơi ở dài của dân tộc bản địa Ê Đê được thành lập tại Bảo tàng dân tộc học việt nam trên đại lý ngôi công ty của mái ấm gia đình bà H’Đách Êban (người Ê Đê Kpạ) làm năm 1967 ở buôn Ky, Tp. Buôn Ma Thuột, tỉnh giấc Đắk Lắk. Ngôi nhà bao gồm chiều dài 42,5 m, sàn cao 1,1 m cùng rộng 6 m, được khánh thành vào năm 2000 tại Bảo tàng dân tộc bản địa học Việt Nam.
Với vị trí đi đầu trong bài toán xây dựng quần thể trưng bày xung quanh trời những công trình bản vẽ xây dựng dân gian của các dân tộc sống Việt Nam, theo Ts. Giữ Hùng, đó là cả một quá trình đầy cạnh tranh khăn đối với Bảo tàng dân tộc học Việt Nam. Trong quy trình đó, Bảo tàng dân tộc học việt nam luôn bền chí 4 ý kiến cơ bản: Tôn trọng những chủ thể văn hóa, khai thác, đẩy mạnh vai trò của những chủ thể văn hóa; mỗi căn nhà được trưng bày tại Bảo tàng, không hẳn ngôi nhà thông thường mà là ngôi nhà cố kỉnh thể, tất cả lịch sử, gồm chủ nhân, có địa điểm rõ ràng; mỗi công trình xây dựng được lựa chọn đưa về trưng bày phần đa được thực hiện bằng chính người địa phương nơi có dự án công trình đó, theo phương pháp, khiếp nghiệm, kỹ năng, tập tiệm của thiết yếu họ; không chỉ ra mắt vỏ kiến trúc, nơi ở về khía cạnh vật chất mà hướng tới giới thiệu tổng thể cả phần phi trang bị thể, cuộc sống, sinh hoạt đính với từng ngôi nhà.
Chia sẻ trên buổi giao lưu, PGs.Ts. Phạm Văn Lợi - nhà nghiên cứu, Viện việt nam học và kỹ thuật phát triển, Đại học non sông Hà Nội mang đến biết, vì chưng sự biến đổi về gớm tế, làng mạc hội, hiện thời không gian sống của fan Ê Đê đã có không ít biến đổi, như: Sự biến hóa về loại hình từ nhà sàn lâu năm xuống nhà sàn ngắn; sự đổi khác từ đơn vị sàn xuống nhà đất; sự chuyển đổi về nguyên liệu hay đồ dụng ngơi nghỉ trong gia đình; sự biến hóa về không gian bên trong ngôi nhà… bởi vì đó, việc nghiên cứu, đo vẽ, phục dựng và sửa chữa những chi tiết của nơi ở dài truyền thống lịch sử tại Bảo tàng cũng rất khó khăn.
Theo Ts. Bùi Ngọc quang - phó tổng giám đốc Phụ trách Bảo tàng dân tộc học Việt Nam, vấn đề bảo tồn những công trình xây dựng kiến trúc nguyên bạn dạng của những tộc bạn là trách nhiệm cừ khôi mà Bảo tàng dân tộc học vn hướng tới. Tuy nhiên quá trình phục dựng, tu sửa khu nhà ở dài còn nhiều khó khăn, thách thức, đặc biệt là khó khăn trong search kiếm nguồn nguyên vật liệu xây dựng, bảo tàng vẫn bền chí với các quan niệm bảo tồn, phục dựng các ngôi nhà truyền thống lịch sử trong Vườn loài kiến trúc, độc nhất là quan tiền điểm tôn vinh vai trò nhà thể văn hóa truyền thống trong bài toán bảo tồn những giá trị văn hóa tại Bảo tàng.
Do đó, quy trình xây dựng, sửa chữa thay thế ngôi đơn vị dài luôn luôn có sự sát cánh đồng hành của những chủ thể văn hóa, những người dân dân địa phương. Vào 13 fan thợ gia nhập tu sửa nhà dài lần này, có 4 fan đã tham gia phục dựng, sửa nhà lâu năm 3 lần, 3 tín đồ thợ đang tham gia 2 lần, còn lại là những người dân thợ trẻ new ra lần đầu. ước muốn của kho lưu trữ bảo tàng là quy trình tu sửa công ty dài sẽ là cuộc truyền dạy những tri thức dân gian cho các thế hệ trẻ, nhất là giữa toàn cảnh có nhiều biến hóa trong không gian sống của fan Ê Đê hiện nay.
Bác Y Yôč Hmok, trưởng phi hành đoàn thợ tham gia thay thế nhà dài chia sẻ tại buổi giao lưu
Chia sẻ trên buổi giao lưu, bác bỏ Y Yôč Hmok - trưởng phi hành đoàn thợ tham gia sửa chữa nhà nhiều năm không ngoài xúc động, bởi đó là lần thiết bị 3 chưng được gia nhập tu sửa bên dài. Hiện nay, ở buôn làng, phần đa ngôi nhà truyền thống cuội nguồn đã bị biến hóa ít nhiều, vày đó, được tu sửa nơi ở truyền thống, đóng góp vào quá trình bảo tồn dự án công trình kiến trúc dân gian của dân tộc là niềm từ bỏ hào của không chỉ bác nhưng còn của tất cả nhóm thợ tham gia.
Bảo tàng dân tộc học nước ta trao vàng lưu niệm cùng hội chứng nhận, ghi nhận các đóng góp của các người thợ Ê Đê trong câu hỏi phục dựng, tu sửa căn nhà dài trên Bảo tàng
Cũng tại buổi giao lưu, Bảo tàng dân tộc học việt nam đã trao tiến thưởng lưu niệm cùng hội chứng nhận, ghi nhận thêm những đóng góp của những người thợ Ê Đê trong việc phục dựng, tu sửa khu nhà ở dài tại Bảo tàng.
